Một nghề cho chín còn hơn chín nghề, liệu có còn phù hợp với xu hướng hiện nay? Đó là câu hỏi thu hút sự quan tâm của nhiều người, nhất là các bạn trẻ khởi nghiệp.
“Một nghề cho chín” nghĩa là gì?
Xét về mặt ngữ nghĩa, “Một nghề cho chín”, từ “chín” ở đây có nghĩa là sự chuyên tâm, đầu tư, thành thục và hết lòng duy nhất với một nghề mà mình đã chọn. Ở vế này, cũng tương tự như câu nói: “Sinh nghề, tử nghiệp” là vậy.
“Còn hơn chín nghề” nghĩa là gì?
Từ “chín” trong vế thứ 2 lại không phải là tính từ chỉ độ “chín muồi” mà ý chỉ “số lượng” (nhiều).
Như vậy, hiểu một cách nôm na, câu tục ngữ này ý nói: Mỗi người sinh ra đều chọn cho mình một cái nghề để chuyên tâm, tập trung sao cho hoàn thiện, thành thục đến mức tốt nhất; còn hơn là cùng một lúc làm nhiều nghề.
Ứng dụng trong cuộc sống ra sao?
Đúng, vì xưa kia khởi nguyên, dân tộc ta là một nền Nông nghiệp lúa nước, chủ yếu dùng sức người, sức trâu và những công cụ thô sơ mà ít các phương tiện, hệ thống máy móc hiện đại, theo truyền thống phương Đông, sử dụng lịch âm (nghĩa là theo sự vận động và vòng tuần hoàn của Mặt Trăng chứ không phải Mặt Trời).
Do đó, cuộc sống ít nhiều bị ảnh hưởng bởi lối tư duy mộc mạc, chậm rãi, từ từ. Ưu điểm của người dân Việt Nam nói riêng và các nước phương Đông nói chung là trọng lễ nghĩa, cần cù, chịu khó, thông minh, giàu lòng dũng cảm và đức hy sinh.
Tuy nhiên, cũng vấp phải nhược điểm, đó là đôi lúc chậm chạp, thiếu quyết đoán, thiếu sự năng động và tính cạnh tranh. Hay nói cách khác, vẫn cứ lối mòn “an phận thủ thường”, duy tâm, ít muốn bon chen, không có sự linh hoạt, liên kết và tầm nhìn phổ quát.
Vậy nên, họ tự mặc định, phân công mỗi người một nghề, một việc sao cho chín, cho chắc, cho giỏi, cho thành thục và điêu luyện thì mới được xã hội trọng dụng và đề cao.
Song, thực tế ngày nay, ở một khía cạnh nào đó, câu tục ngữ ấy vẫn còn nguyên giá trị nhưng chưa thực sự đa chiều, toàn diện và khách quan. Bởi hiện nay, hoà vào “dòng chảy” của quá trình hội nhập và xu thế thời đại 4.0, các phương tiện máy móc, công nghệ khoa học hiện đại ra đời, dần thay thế, hỗ trợ hữu ích, thiết thực vào quá trình lao động, sáng tạo của con người, góp phần giảm công sức, thời gian và tăng năng suất.
Bằng trí thông minh và sự năng động, linh hoạt của mình, con người có thể biến máy móc, công nghệ thành công cụ hỗ trợ chúng ta làm việc một cách tối ưu nhất. Do đó, chúng ta không chỉ làm tốt một việc, một nghề mà còn có thể “lấn sân” và làm tốt ở nhiều lĩnh vực ngành nghề khác nhau.
Bởi nếu biết kết hợp, vận dụng khéo léo thì đôi khi chính sự “nhiều nghề” ấy lại góp phần tăng thu nhập, giúp chúng ta tự khám phá ra năng lực, sở trường mới, có thể bổ sung, hỗ trợ cho nhau và dễ dàng thích ứng với môi trường sống, rút ngắn khoảng cách trên bước đường chạm tới sự thành công.
Ví như: Một diễn viên có thể lấn sân sang làm MC, đạo diễn, người mẫu. Một nhà báo có thể kiêm luôn vai trò là nhà văn, nhà thơ, hoặc thậm chí là nhân viên truyền thông. Một CEO tài tình trong lĩnh vực kinh doanh vẫn có thể là “ứng cử viên sáng giá” trong lĩnh vực chính trị…
Điều đáng nói là, không phải ở số lượng “một nghề” hay “nhiều nghề”, mà điều quan trọng là họ có biết cách nắm bắt cơ hội và biến cơ hội ấy thành “chìa khoá” mở cánh cửa thành công hay không mà thôi. Dĩ nhiên, họ vẫn phải xác định đâu là “nghề tay phải” và đâu là “nghề tay trái” để từ đó có sự phân bổ thời gian, tâm trí, sức lực sao cho hợp lý, hiệu quả.
Đồng thời, không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức và kỹ năng sống từ sách vở và mọi người xung quanh, kết hợp cập nhật các phương tiện công nghệ – khoa học – kỹ thuật hiện đại để bắt kịp xu thế và đáp ứng nhu cầu xã hội. Đôi khi “ngã rẽ” trái ngành lại mở ra bước ngoặt quan trọng, đánh dấu những đỉnh cao và khả năng tiềm tàng mới mà trước đó ta chưa nhận ra.
Tóm lại, lao động là niềm vui, là hạt giống ươm mầm để tạo ra các sản phẩm có giá trị tinh thần và vật chất để phục vụ nhu cầu bản thân và xã hội. Dù là lao động chân tay hay khối óc thì mỗi cá nhân đều có vị trí, vai trò như nhau.
Hãy biết trân quý những giọt mồ hôi, nước mắt, những vết chai sạm trên đôi bàn tay rám nắng của những bác nông dân, những cô công nhân, những chị bán hàng rong, những chú xe ôm, xe thồ, những bà bán vé số… Tất cả họ đều đáng để chúng ta tôn trọng, đồng cảm, yêu thương và sẻ chia để cảm thấy cuộc sống này ý nghĩa và đáng sống hơn.
Đời Sống News
